فضا، یکی از مهمترین مباحث معماری است که فرم، ساختار و سازماندهی آن به طور مستقیم با فرهنگ در ارتباط میباشد، درواقع وجوه و مؤلفههای فرهنگ در محیط ساختهشده، در قالب فضا متبلور میشوند. میتوان گفت، معماری به واسطهی زبان کالبد و فضا، قانونمندیهای اجتماعی و فرهنگی نهف چکیده کامل
فضا، یکی از مهمترین مباحث معماری است که فرم، ساختار و سازماندهی آن به طور مستقیم با فرهنگ در ارتباط میباشد، درواقع وجوه و مؤلفههای فرهنگ در محیط ساختهشده، در قالب فضا متبلور میشوند. میتوان گفت، معماری به واسطهی زبان کالبد و فضا، قانونمندیهای اجتماعی و فرهنگی نهفته در رسوم و عادات را سازماندهی میکند. بنابراین نحوهی سازماندهی، انتظام و نوع فضاها و فرم ظاهری آنها، علاوه براینکه معرف پیشینهی فرهنگی و هویت ساکنان است، بر ساختار اجتماعی کاربر فضا نیز مؤثر میباشد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی ماهیت معماری مسکونی منطقه کردستان مکری(موکریان)، با تأکید بر خصوصیات و ویژگیهای فضای معماری و نحوهی سازماندهی و انتظام آن، از منظر فرهنگ میباشد. براي دستيابي به اين هدف، با استفاده از روش كيفي قوم نگاري، کلیت فرهنگ کردهای مکری بر اساس متغیرهای ملموستری که در شکلگیری فضای معماری مؤثرند(سبک زندگی، ساختار خانواده، نقش جنسیتها(جا و مقام زن)، محرمیت و فرایند روابط اجتماعی) در ارتباط با شکل خانهها بررسی شدهاست. عمليات گردآوري دادههای معماری(برداشت، تهیه پلان، کروکی و عکاسی) نیز با استفاده از روش میدانی در رابطه با شکل خانههای سنتی(خانههای شهری) شهر سردشت، واقع در شمالغرب ایران، به عنوان نمونه عمومی و مطالعاتی از مساکن شهری و معماری بومی منطقه کردنشین موکریان، انجام شده است. بنابراین به منظور تحلیل ساختار فضایی، الگوی چیدمان فضا و نمودار توجیهی آن ها با استفاده از نرمافزار Agraph ترسیم شد. سپس شاخصهای همپیوندی، عمق نسبی واتصال(کنترل) فضاها با استفاده از روابط ریاضی نحوفضا برای هر نمونه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج کلی پژوهش نشان میدهد، معماری سنتی منطقه موکریان، تلفیقی از معماری درونگرا و برونگرا است. در خانههای شهری این منطقه مسئله محرمیت، به واسطه فرهنگ خاص کردها، ساختار پیچیدهای دارد و اکثر فضاها بعدی عمومی دارند. جایگاه زن در خانه و سیستم خانواده از نظر تعداد همسر، اهمیت زیادی در شیوهی سازماندهی فضا دارد که منعکسکننده رفتارهای برگرفته از فرهنگ، آدب و رسوم بومی و ساختار اجتماعیشان میباشند.
پرونده مقاله
برگزاری آیینها در شهر بازتابی از زندگی جمعی و تقویت کنندهی پیوندهای اجتماعی است. اماکن و بقاع متبرکه، عناصر تاثیرگذار بر ساخت شهرها و همپیوندی کالبد شهر ایرانی میباشند. بقاع مذهبی، بستر اجتماع گروهها از نقاط مختلف و پیوند دهندهی جریان مراسمها و آیینها میباشند. چکیده کامل
برگزاری آیینها در شهر بازتابی از زندگی جمعی و تقویت کنندهی پیوندهای اجتماعی است. اماکن و بقاع متبرکه، عناصر تاثیرگذار بر ساخت شهرها و همپیوندی کالبد شهر ایرانی میباشند. بقاع مذهبی، بستر اجتماع گروهها از نقاط مختلف و پیوند دهندهی جریان مراسمها و آیینها میباشند. هدف این پژوهش بررسی جایگاه مقبرهی علی بن مهزیار اهوازی در ساختار فضای- کالبدی شهر اهواز و تاثیر آن بر شکلدهی به آیینهای مذهبی به ویژه مراسم عزاداری تاسوعا و عاشورای حسینی در شهر اهواز میباشد. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و با استفاده از روش مشاهده و برداشتهای میدانی و نیز بررسی نتایج حاصل از تحلیلهای چیدمان فضا و مدلسازی گراف به دنبال انطباق جریانهای مرتبط با آیینهای مذهبی(جهت حرکت هیاتهای عزاداری) و ساختار موجود شهر و بهویژه موقعیت مقبرهی علی بن مهزیار است. در این مطالعه پس از برداشتهای میدانی، مدلسازی اولیهای با استفاده از رویکرد تئوری گراف و تحلیل دادهها با شاخص مرکزیت و سنجههای BC و DC انجام شد و سپس تحلیل چیدمانی از شهر اهواز و با استفاده از شاخصهای همپیوندی، اتصال و انتخاب انجام شد. نتایج حاصل گواه آن است که مقبرهی علی بن مهزیار نقش کانونی در جذب عزاداران از سطح محلات مختلف شهر و تقویت تعاملات اجتماعی و حضور شهروندان ایفا میکند. موقعیت کانونی مقبره در پیکربندی شهر گویای رابطۀ تنگاتنگ این عنصر موثر فضایی با الگوی اجتماعی شهر میباشد که در طی زمان به رغم تغییرات انجام شده همچنان در مرکز مراسمات آیینی و تعاملات اجتماعی قرار دارد.
پرونده مقاله
خانه، مهمترین مکان برای بازیابی آرامش و تجدید دوباره حیات در زندگی انسانها است. محلی برای بودن در کنار خانواده، تعاملات اجتماعی، استراحت، انجام فعالیتهای موردعلاقه و رهایی از تنشهای روزمره انسان میباشد. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی بسیاری از تعاریف زندگی روزمره م چکیده کامل
خانه، مهمترین مکان برای بازیابی آرامش و تجدید دوباره حیات در زندگی انسانها است. محلی برای بودن در کنار خانواده، تعاملات اجتماعی، استراحت، انجام فعالیتهای موردعلاقه و رهایی از تنشهای روزمره انسان میباشد. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی بسیاری از تعاریف زندگی روزمره ما دچار تغییر شدهاند. مفهومی که بهطور قطع کماکان حفظشده است مفهوم حریم شخصی انسانها میباشد. معماران سنتی ایران سعی بر طراحی خانههای همگام با حفظ اصول محرمیت در فضاهای باز و بسته خانهها داشتهاند اما بهمرورزمان با رشد آپارتماننشینی، پیشرفت تکنولوژی ساخت و تلفیق فرهنگ غرب با فرهنگ ایرانی- اسلامی، رعایت اصول محرمیت در خانهها مخصوصاً در فضاهای باز روبهزوال رفته است. استان مازندران ازجمله مناطقی است که دچار تغییرات نامناسب ساختمانسازی بسیاری شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت و بررسی نقش مؤلفههای اثرگذار از نحو فضا بر میزان حریم خصوصی در فضاهای باز خانههای سنتی شهر مازندران میباشد. این پژوهش با استخراج الگوهای رعایت حریم خصوصی در خانههای مازندران در پی یافتن الگوهای کالبدی حفظ حریم خصوصی در فضاهای باز خانههای مازندران است. در این پژوهش ابتدا از طریق مطالعات میدانی به یافتن الگوها و سپس با استفاده از تکنیک نحو فضا و نرمافزار Depthmap به بررسی شاخصهای عمق، ارتباط و هم پیوندی و ایزویست در بناها پرداخته خواهد شد. نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر نشان خواهد داد که فضای باز بر میزان محرمیت فضایی نقش مهم و اساسی دارد همچنین هندسه و موقعیت قرارگیری حیاط نسبت به بنا تأثیر دوچندانی بر میزان دید رؤیتپذیر ناظرین به فضاهای مختلف خانه دارد. به گونهایی که در حیاطهایی که دارای هندسه نامنظم و قرارگیری در بخشهای میانی، پشتی و جانبی میباشند، میزان رؤیتپذیری از درب ورودی به بخشهای مختلف خانه به حداقل میرسد. همچنین با افزایش شاخص عمق و ارتباط در فضاهای باز خانههای سنتی میزان حریم خصوصی افزایش پیدا میکند.
پرونده مقاله