تحلیل نظام اجرایی طرح های نوسازی دربافت های فرسوده شهری با تأکید بر بافت فرسوده تهران؛ نمونه موردی: محلات صفا و شهید اسدی
محورهای موضوعی : شهرسازی اسلامیحسین کلانتری خلیل آباد 1 * , مهدی حقی 2
1 - استاد گروه مدیریت و برنامه ریزی شهری و منطقه ای، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، جهاد دانشگاهی
2 - کارشناسی ارشد شهرسازی
کلید واژه: نظام اجرایی, بافت فرسوده, تهران, محلات صفا, شهید اسدی,
چکیده مقاله :
نوسازی بافت های فرسوده ضرورتی است که در سطح ملی و کلان پشتوانه‌های متعدد قانونی و پشتیبانی برای آن در نظر گرفته شده است. طبق قانون سالانه 10 درصد از بافت های فرسوده باید نوسازی گردد که به منظور تحقق این هدف، در قالب ستاد بازآفرینی که در سطوح ملی تا شهرستانی تعریف شده، برای همه دستگاه‌های دولتی و عمومی تعیین نقش و وظیفه می‌گردد. در کنار ظرفیت ستاد بازآفرینی، قوانین متعددی نیز ضرورت نوسازی بافت های فرسوده را بیان کرده و برای آن دستورالعمل‌ها و راهکارهایی اندیشیده‌اند که از آن جمله می‌توان به قانون نوسازی و عمران شهری، قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، قانون حمایت از احیاء، بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری اشاره نمود. بررسی این قوانین نشان از پرداختن به تمام ابعاد نوسازی بافت فرسوده در سطح سیاست گذاری دارد. اما نکته‌ی مبهم آن است که با وجود این قوانین و هدف گذاری‌هایی که صورت گرفته، چرا مسیر حرکت به سوی اهداف کند و در برخی موارد ناممکن شده است. بدین منظور با بررسی قوانین، تجارب داخلی و خارجی و ادبیات موضوع سعی شده تا چارچوبی به منظور تعیین سنجه‌های کلیدی موفقیت طرح های نوسازی در حوزه اجرا به دست آید. نتایج به دست آمده از تحلیل‌ها و مصاحبه‌های تکمیل شده در این مقاله نشان از افتراق عملکردی و هدف گذاری بین بازیگران عرصه نوسازی دارد و نوعی عدم تعادل در توزیع منابع، نقش ها، روابط بین دستگاهی و انتظارات و وظایف تعیین شده‌ی قانونی برای بازیگران عرصه نوسازی وجود دارد.
Renovation of worn-out tissues is a necessity for which there is numerous legal and national support at the national and macro levels. According to the annual law, 10% of these tissues must be renovated, and in order to achieve this goal, a role and task will be assigned to all government and public bodies in the form of a regeneration headquarters defined at the national to city levels. In addition to the capacity of the Reconstruction Headquarters, several laws have also stated the need to renovate worn-out structures and have devised instructions and solutions for it, including the Law on Urban Renovation and Development, the Law on Organizing and Supporting the Production and Supply of Housing, and the Law. He noted the support for the rehabilitation, improvement and renovation of worn-out and dysfunctional urban structures. Examining these laws shows that all aspects of worn-out tissue renovation are addressed at the policy level. But the ambiguous point is that despite these rules and the goals that have been set, why the path to goals is slow and in some cases impossible and the field of implementation is facing something different from the field of policy. For this purpose, by examining the laws, domestic and foreign experiences and literature, an attempt has been made to obtain a framework to determine the key measures of the success of modernization projects in the field of implementation. Data analysis has been done by SWOT method and solutions have been presented by strategic planning method. The results obtained from the analysis and interviews completed in this report show a functional difference and goal setting between the actors in the field of modernization and a kind of imbalance in the distribution of resources, roles, inter-agency relations and legally defined expectations and tasks. There is a field of modernization for the actors. Some of the solutions presented in this plan can be defined as the legal position in the Deputy of Planning and Development of Municipalities for offices, defining the legal position in the Deputy of Planning and Development of Municipalities for offices and activating the renovation house The following is the framework of Sarai Mahallat for purposeful activities in the field of tissue modernization.
حاجی‌علی اکبری، کاوه (1390)، «مرور تجارب دوساله تسهیلگری سازمان نوسازی شهر تهران»، نشریه اینترنتی نوسازی، شماره 2 (13).
حبیبی، کیومرث؛ بهزادفر؛ مصطفی؛ مشکینی، ابوالفضل؛ علیزاده، هوشمند؛ محکی، وحید (1390)، «ارزیابی اثرات طرح‌های توسعه شهری بر ساختارشکنی و ارتقای کیفی فضای شهر کهن ایرانی»، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی - اسلامی، سال 1 (4): 28-15.
حقی، مهدی ( 1394)، تحلیل نظام اجرایی طرح های بافت فرسوده باتاکید بر شهر تهران 1384 الی 1394، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر، تهران.
سپانلو، ابوالفتح (1389)، طراحی نظام مداخله بهینه برای ساماندهی بافت های فرسوده شهر تهران، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، تهران.
شرکت نوسازان شهر تهران (1389)، ساختار مدیریت فرآیند نوسازی، سازمان نوسازی شهر تهران، تهران.
عندلیب، علیرضا (1386)، نگاهی نو به راهبردها و سیاست‌های نوسازی بافت فرسوده، نشر ری پور، تهران.
عندلیب، علیرضا و حاجی علی اکبری، کاوه (1387)، نوسازی بافت های فرسوده با مشارکت ساکنان؛ محله شهید خوب بخت، منطقه 15 تهران، سازمان نوسازی شهر تهران و نشر ری پور، تهران.
کامروا، محمدعلی (1390)، بررسی طرح‌های نوسازی بافت فرسوده تهران در پنجاه سال گذشته (37- 1387) تهران. شهردار‌ی تهران.
کلانتری خلیل‌آباد، حسین؛ حقی، مهدی؛ موسوی، سید رفیع (1394)، مدیریت بافت های فرسوده شهری، انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران.
کلانتری خلیل‌آباد، حسین؛ صمیمی، محمدرضا؛ صالحی، سیداحمد (1389)، «راهبردهای احیای بافت تاریخی شهر اردکان با استفاده از تکنیک AHP»، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی - اسلامی، سال 1 (2): 68-49.
کلانتری خلیل‌آباد، حسین؛ پوراحمد، احمد (1385). برنامه‌ریزی مرمت بافت تاریخی شهرها، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، تهران.
کلانتری خلیل‌آباد، حسین (1399)، طرح پژوهشی تحلیل نظام اجرایی طرح‌های نوسازی در بافت های فرسوده شهری با تأکید بر بافت فرسوده شهر تهران (موردی محلات صفا و شهید اسدی)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی. تهران.