تحلیل سامان‌دهی آرامستان‌های شهر اصفهان از منظر الگوی شهر ایرانی اسلامی
محورهای موضوعی : شهرسازی اسلامیاصغر منتظرالقائم 1 * , فردین کوشکی 2
1 - استاد گروه تاریخ، دانشگاه اصفهان
2 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان
کلید واژه: آرامستان, سامان‌دهی, آرامستان‌های محلی, باغ رضوان و الگوی ایرانی اسلامی,
چکیده مقاله :
همچنان که مرگ مرحله‌ای گریزناپذیر از حیات انسان است، آرامستان نیز همواره یکی از فضاهای اصلی و غیرقابل اجتناب هر سکونتگاه انسانی و از آن جمله شهرهای ایرانی - اسلامی بوده است. در پژوهش حاضر به تحلیل سامان‌دهی آرامستان‌های شهر اصفهان از منظری بومی و اسلامی پرداخته شده است. روش تحقیق، کیفی و روش نمونه‌گیری به صورت هدفمند است. در مقایسه بین آرامستان‌های محلی (رویکرد غیرمتمرکز) و باغ رضوان (رویکرد متمرکز)، نتایج نشان می‌دهد در آرامستان باغ رضوان خدمات‌رسانی بهتر است و مسائل بهداشتی و شرعی بیشتر رعایت می‌شود. دسترسی به آرامستان‌های محلی اصفهان آسان‌تر است. آرامستان‌های محلی دارای مقیاس انسانی‌ترند و باعث ایجاد انسجام اجتماعی بیشتر می‌شوند. با تقویت آرامستان‌های محلی، آزادی افراد برای تعیین مکان تدفین بیشتر است و همچنین به دلیل دسترسی راحت به فضای آرامستان، یاد مرگ را در جامعه و شهر تقویت می‌کند و غایت فضای آرامستان را که ایجاد تذکر برای زندگان است، تأمین می‌نماید.
As death is an inevitable stage of human life, the cemetery has always been one of the main and unavoidable spaces of every human settlement, including Islamic Iranian cities.The present study has been carried out to analyze the organization of the cemeteries in the city of Isfahan from a native and Islamic perspective.The research methodology is qualitative and Sampling method is purposeful. In compared to local cemeteries (decentralized approach) and Rezvan Garden (centralized approach) results show thateach one has different characteristics; among them, in cemetery of the Garden of Rezvan, it would be better service andhygienic and religious issues are being respected.In the case of Isfahan local cemeteries is easier access to them that this will result in savings in time and money of citizens.Also, the use of local cemeteries helps promote walking and reducing the use of cars that this follows savings in fuel consumption and reduces air pollution.In terms of urbanity, local cemeteries have a more human scaleand because they are formed influenced by native thoughts are considered as the promoters of Iranian-Islamic urbanity.Socially, local cemeteries create social cohesion and reinforce collectivism against individualism.Legally, with reinforcement of local cemeteries, the freedom of individuals is greater to determine the place of burial.From a spiritual and cultural point of view, decentralized approach to cemeteries,due to easy access to space of cemetery,strengthens the memory of death in society and the city and create the ultimate goal of space of the cemetery, which is a reminder to the live people and beacause in 20-year perspective document of Country emphasizes on Islamic identity and ethics, therefore, the strengthening of local cemeteries is in direction of the 20-year perspective document of the Islamic Republic of Iran in the horizon of 1404 solar calender.
اوشیدری، جهانگیر (1371)، دانشنامه مزدیسنا، واژه‌نامه توضیحی آیین زرتشت، نشر مرکز، تهران.
آلسوپ، بروس (۱۳۷1)، تئوری نوین معماری، ترجمه پرویز فیروزی، کتابسرا، تهران.
دفتر پژوهش‌های فرهنگی شهرداری تهران (1383)، طرح مکان یابی گورستان‌های آتی کلانشهر تهران، سازمان بهشت زهرا(س) تهران.
دفتر پژوهش‌های فرهنگی شهرداری تهران (1384)، سامان‌دهی گورستان‌های تاریخی، متبرکه و متروکه تهران، سازمان بهشت زهرا(س) تهران.
دورانت، ویلیام جیمز (1372)، تاریخ تمدن. جلد1، ترجمه احمد آرام، چاپ چهارم، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
سازمان آرامستان‌های شهرداری اصفهان (1396)، سازمان آرامستان‌های شهرداری اصفهان.
سلطانی‌فرد، هادی و قاسمی، ایرج (1397). «اثرات دگرگونی ساختار بر ادراک منظر در بافت تاریخی منطقه 12 شهر تهران»، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. شماره سی و سوم.
سند راهبردی سازمان آرامستان‌های شهرداری اصفهان (1395)، سازمان آرامستان‌های شهرداری اصفهان.
عزیزی، محمد مهدی؛ زیردست، اسفندیار و اکبری، رضا (1397)، «واکاوی تبلور عدالت محیطی در اندیشه آرمانشهری اسلامی جهت کاربست در شهرسازی اسلامی؛ مطالعة موردی: محله روستا بنیان سفین کیش»، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره سی و چهارم.
فرهادی پور، احمد (1388)، «راهبردهای مکان یابی گورستان در شهرهای کشور»، اندیشه ایرانشهر، شماره 13.
کریستین سن، آرتور (1369)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، جلد ششم، دنیای کتاب، تهران.
مسعودی اصل، بهزاد؛ فرزین، احمدعلی و براتی، ناصر (1395)، «مردم پسندی در یادمان‌های شهید، ارزیابی موفقیت اجتماعی طرح‌های بنیاد شهید»، ویژه نامه منظر، شماره 34.
ملاصالحی، حکمــت الله (1394)، «بازخوانی حافظه و هویت در معماری یادمانی ایران»، مجله علمی پژوهشی باغ نظر.
منتظرالقائم، اصغر و حمیدی اصفهانی، حسین(1387). «جایگاه آرامستان و نقش آن در شهر اسلامی»، نخستین همایش آرمان شهر اسلامی، اصفهان.
وحیدزادگان، فریبا؛ ایرانی بهبهانی، فریبا و طالبیان، محمدحسن (1392)، «ارزیابی متغیرهای تاثیرگذار بر زیبایی منظر تاریخی- فرهنگی آرامستان‌های اسلامی ایران؛ نمونه موردی: تخته فولاد اصفهان»، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره یازدهم.
هزینه های امامزاده کوجان (1396)، هیئت امنای امامزاده کوجان اصفهان.
Basmajian, C., Coutts, C. (2010), “Planning forthe disposal of the dead”, Journal of the American Planning Association, 76 (3),305-317.
Christopher Couttsa, Carlton Basmajianb, Timothy Chapina (2011), Projecting landscapes of death, Landscape and Urban Planning, 102 (2011) 254– 261.
Francis, D., Kellaher, L., Neophytou, G. (2000), Sustaining cemeteries: The user perspective, Mortality, 5 (1), 34-52.
Kong, L. (2011), “No place, new places: Death and its rituals in urban Asia”, Urban Studies, 1–19.
Manneke, E. (2012), History in Hamilton Cemetery, Hamilton, Hamilton Municipal Cemeteries.
Marr, K. (2007), Green memorial concept growing in Virginia, The Washington Post.
Petersson, A., Wingren, C. (2011), “Designing a memorial place: Continuing care, passage landscapes and future memories”, Mortality, 16 (1), 54-69.
Relyea, Diane E. (2013), Guidelines to Enhance the Ecological Value of Cemeteries in Southern Ontario, Thesis presented to Landscape Architecture, The University of Guelph.
Shinder, K. (2004), Quest for good governance: Contribution ontribution and potential of religiouse, Institution As Stakeholders.
Winter, C. (2011), “First World War cemetery: Insights from Visitor Books”, Tourism Geographies, 13 (3): 462-479.
URL1- www.irna.ir/news/81700876/.
URL2- www.farsnews.com/news/13970522000137/.
URL3- www.isna.ir/news/97052211471/.
URL4- www.farsnews.com/news/13940104000181/.
URL5- https://www.mojnews.com/183813/.