کاربست مفهوم آرامش در خانه‌های معاصر کرمان (فهم ابعاد مختلف شکل‌گیری آرامش در دو الگوی آپارتمانی و مستقل حیاط دار)
محورهای موضوعی : معماری اسلامی
مطهره اسلامی
1
(دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحدیاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج)
یعقوب پیوسته گر
2
(دانشیار گروه معماری و شهرسازی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج)
علی اکبر حیدری
3
(استادیار گروه معماری، دانشگاه یاسوج)
کلید واژه: آرامش, خانه, الگوی آپارتمانی, الگوی مستقل حیاط‌دار, کرمان,
چکیده مقاله :
مسکن به عنوان فضایی برای سکنی گزیدن و زندگی، همواره از ابتدای تاریخ تاکنون یکی از اولین فضاهایی بوده که انسان با آن سرو کار داشته و ویژگی‌های این بنا و به خصوص فضای داخلی آن به سبب ارتباط مستقیمی که در ساعات طولانی از روز با انسان دارد از اهمیت بالایی برخوردار بوده است.آرامش یکی از اساسی ترین نیازهای روحی و روانی هر فرد است. انسان‌ها معمولابیشتر وقت خود را در خانه سپری می‌کنند واز این رو به دنبال یافتن آرامش در خانه و استراحت جسم و روح خویش در این مکان هستند. با توجه به همین موضوع معماری با القای حس آرامش و سکون درفضای داخلی خانه می‌تواند کمک زیادی در ایجاد آرامش داشته باشد. بر همین اساس در این پژوهش، هدف، ارزیابی چگونگی نمودپذیری آرامش در دو الگوی رایج خانه¬های معاصر شامل خانه¬های آپارتمانی و خانه¬های مستقل حیاط¬دار و شناسایی الگوی موفق در این زمینه می‌باشد. در پژوهش حاضر، ابتدا با استفاده از روش کیفی به جمع آوری داده‌ها پرداخته وسپس با استفاده از آزمون تی استیودنت دو نمونه ای به تحلیل آنها می‌پردازیم.که در مرحله نخست، از طریق مصاحبه با ساکنین خانه¬ها، عوامل ایجاد کننده آرامش استخراج می‌شود. عواملی که بیشترین اشاره به آنها در مصاحبه‌ها صورت گرفته است به عنوان عوامل ایجاد کننده آرامش دسته‌بندی شده‌اند، طبق نظریه راپاپورت (2005) عوامل مستخرج به عنوان معانی سطح بالا، قابلیتهای محیطی، معانی سطح میانه و ویژگی¬های فضایی به عنوان معنای سطح پایین در زنجیره معنایی هستند. ویژگی‌های فضایی از طریق مصاحبه، تدوین پرسشنامه و مشاهده به صورت رفت و برگشتی استخراج شدو ویژگی هایی که از نظر ساکنین دارای اهمیت بالاتری بودند به عنوان ویژگی‌های فضایی معرفی شدند. قابلیتهای محیطی (معانی سطح میانه) ازطریق تناظر بین الگوهای رفتاری رایج در هر یک از فضاها و خصوصیات کالبدی آن فضا در هر کدام از الگوهای رایج مسکن کرمان (خانه‌های مستقل حیاط‌دار و آپارتمانی) در گستره زمانی یکساله بررسی و سپس با مقایسه زنجیره‌های معنایی به دست آمده میزان نمود پذیری آرامش در دوالگوی مورد مطالعه استخراج شد. این پژوهش در نهایت به این نتیجه دست یافت که معنای سطح بالای آرامش در الگوی خانه¬های مستقل حیاط¬دار بیش از الگوی آپارتمانی نمود می¬یابد که این امر نیز متاثر از تنوع ویژگی¬های فضایی و قابلیت¬های محیطی است که در الگوی خانه نسبت به گونه آپارتمانی وجود دارد
Housing, as a space for settling and living، has always been one of the first spaces that humans have dealt with since the beginning of history، and the characteristics of this building، especially its interior، are due to the direct connection with humans during long hours of the day. It has been of great importance. Peace is one of the spiritual and psychological needs of every person. Nowadays، humans usually spend most of our time at home، and therefore we Searching to find peace at home and rest our body and soul in this place. Considering this issue، architecture can help a lot in creating peace by inducing a sense of peace and tranquility in the interior of the house. The purpose of the current research is to examine the opinions of researchers and theorists of architecture and environmental psychology، to extract the factors that create peace from the perspective of the residents and to match them with the current spatial behavior patterns of the residents. Home. Based on this، in this research، how can peace be manifested in two common house models. Contemporary buildings including apartment houses and detached houses with courtyards will be examined. This research has been conducted with a mixed qualitative method along with quantitative analysis through a two-sample t-test، and the research process is such that in the first stage، through interviews with the residents of the houses، semantic systems derived from the spatial characteristics of each pattern extracted. In the common type of housing in Kerman (detached houses with courtyards and apartments) it was compared and the degree of peacefulness in the houses was extracted. This article finally came to the conclusion that the super meaning of peace is manifested in the model of independent houses with courtyards more than in the apartment model، which is also affected by the variety of spatial characteristics and environmental capabilities that are in this model. The house is more like an apartment.
آصفی مازیار و الناز ایمانی (1395) بازتعریف الگوهای طراحی مسکن مطلوب ایرانی- اسلامی معاصر با ارزیابی کیفی خانه‌های سنتی، فصلنامه پژوهش معماری اسلامی، شماره یازدهم، تابستان.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1417) لسان العرب، بیروت، دارالبیروت.
اشرف صادقی، علی (1392) فرهنگ جامع زبان فارسی، تهران فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی.
بهشتی پور، محسن (1384) روح، روان، احساس، جسم، ایجادتعادل و هارمونی، جلد3، تهران، انتشارات اجتماع- تفسیر نمونه.
جوشن، رویا (1390) طراحی مجتمع آپارتمانی در یزد با تاکیدی بر مفهوم آرامش، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد.
حائری مازندرانی، محمدرضا (1388) خانه، فرهنگ، طبیعت: بررسی معماری خانه‌های تاریخی و معاصر، تهران، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
حیدری، علی اکبر (1393) معنای خانه: مقایسه تطبیقی معنای خانه در دو الگوی آپارتمانی و مستقل حیاط دار، رساله دکتری معماری، تهران، دانشگاه علم و صنعت ایران.
دهخدا، علی اکبر (1377) فرهنگ دهخدا، جلد دهم، تهران، چاپ گستر.
رضایی خبوشان ر، نعمتی مهر م (1394) سنجش کفیت محیط مسکونی در برنامه مسکن مهر بر اساس نشانگری کیفیت زندگی، نشریه صفه، دوره 25، صص 53-70.
فرانکل، ویکتور امیل (1999) انسان در جست‌وجوی معنا، مترجم اکبر معارفی، تهران، دانشگاه تهران.
فراهیدی، خلیل، (1409) فرهنگ جامع لغات عرب، قم، دارالهجره.
قریشی، علی اکبر، قاموس قرآن، (1361) تهران، دارالکتاب اسلامی.
مارشال ریو، جان (1398) انگیزش و هیجان، مترجم مهدی گنجی، تهران، ساوالان.
مسافری، شبنم (1395) روش‌های طراحی برای ایجاد آرامش در خانه‌ها (مطالعه موردی: خانه‌های شهر تبریز)، امارات (دبی)، کنگره بین المللی عمران، معماری و شهرسازی معاصر جهان.
مکارم شیرازی ن (1375) تفسیر نمونه، تهران، دارالکتاب اسلامیه.
معین، محمد (1388) فرهنگ فارسی معین، تهران، امیرکبیر.
ویس کریمی، مهرداد (1389) بررسی تطبیقی آرامش روانی در روانشناسی با اطمینان قلبی در قرآن کریم، قم، فصلنامه مطالعات تفسیری سال اول، شماره4.
Brown B, Werner C. (1985) Social Cohesiveness, Territoriality, and Holiday Decorations: The Influence of Cul-de-Sacs، ”. Environment and Behavior Journal. 17, no 5. 537- 546.
Coolen, H. (2001) The Meaning of Dwellings: An Ecological Perspective. Housing, Theory and Society, 23, 185-201.
Day C. (2002) Spirit and Place: Healing our Environment. Oxford: Architectural Press.
--------- (2004) Places of the Soul: Architecture and Environmental Design as healing Art. Oxford: Architectural Press.
Evans G. W & McCoy J. M. (1998) When Buildings Don’t Work: The Role of Architecture in Human Health. Journal of Environmental Physiology.
Evans G. W. (2003) The Built Environment and Mental Health. Journal of Urban Health: Bulletin of the New York Academy of Medicine.
Green - T. C. (1982) Thermal Stress: Psychological, Comfort, Performance, and Social Effects Of Hot and Cold Environments. Environmental Stress, Cambridge University Press, 75-105.
Kaplan R. & Kaplan S. (1982) Cognition and Environment, New York, Praeger.
---------------------------- (1989) The Experience of Nature, New York, Cambridge.
Kripke, D. F., Rische, S. C. & Janowsky, D. (1983) Bright White Light Alleviates Depression. Psychiatry Research10, 105-112.
Lang , J , (1994) Creating Architevtural Theory:the role of bahavior sciences inenvironment , London:Von Nostrand Reinhold.
Mehrabian, A. (1987) The Three Dimensions of Emotional Reaction. Psychology Today, 10 (3), 57-61.
Moore, Ch; Allen, G; Lydon, D. (1974) The Place of House, New Yourk: Holt.
Newman O. (1972) Creating defensible space. London :The Architectural Press.
P. A. 1982. Physiological, Comfort, Performance, And Social Effects Of Heat Stress. Journal of Social Issues, 37, 71-94.
Rapoport A. (2005) Culture , Architecture, and Designe. Locke science publishing company , Inc.
Form and Design , Pergamon.
Venolia, C. (1988) Healing Environments: Your Guide to Indoor Well-Being. Berkeley: Celestial Arts.
Veitch, J. A., Gifford, R., Hine, D. W. (1991) Demand Characteristics and Full Spectrum Lighting Effects on Performance and Mood. Journal of Environmental Psychology, 11, 87-95.